Білім айнасы Республикалық газет Слайд 1. (Тема)
Мақсаты: Ұлы ақынның өнегелі өмірімен танысу, ақынның даналығын, рухани асыл мұраларын насихаттап, көркем сөйлеу, өлеңдері мен әндерін мәнерлеп айту.
Міндеттері:
Білімділік: оқушыларды халқымыздың біртуар перзенті Абай өмірімен таңыстыру, білім мен ғылымға баулу;
Дамытушылық: оқушылардың Абай шығармаларымен жұмыс істеу арқылы өлеңге, әнге, өнерге деген әуестігін дамыту;
Тәрбиелік: оқушыларды өнегелі де, өсиетті сөз маржандары арқылы білімді, өнерлі болуға, тілімізді қадірлей білуге тәрбиелеу.
Цель: расширение и углубление представлений о творческом наследии Абая Кунанбаева, всемирно известного казахского поэта и просветителя.
Задачи:
Обучающие: актуализировать имеющиеся знания об основных этапах жизни и творчества Абая и мотивировать к дальнейшему изучению его произведений;
показать тесную связь творчества Абая, русских и английских поэтов.
Развивающие: развивать у обучающихся навыки грамотного и свободного владения устной речью; художественное восприятие произведений.
Воспитательные: воспитывать эстетические и нравственные качества учащихся через знакомство с творчеством поэта.
Форма организации: литературно-музыкальный вечер.
Межпредметная связь: история Казахстана, казахский язык и литература, русский язык и литература, английский язык.
Методы и приемы:
методы художественного, нравственно-эстетического познания поэзии, музыки.
Көрнекілігі: Сахнаны безендіруге арналған қажетті құралдар, көрініске қажетті жабдықтар, кітап көрмесі т.б.
Барысы:
Видео: «25 қара сөз»
Выход Абая
Рахат Нұрсұлтан читает стихотворение «Жүрегімнің түбіне терең бойла».
Слайд 2. (Портрет Абая)
1-жүргізуші:
Шам-шырағы қазақтың – ұлы Абай,
Бағдарымсың бет түзер Құбыладай!
Ана тілдің арқасы, ұғып келем,
Желілерін ойыңның үзіп алмай — деп қазақтың бас ақыны — Абайға арналған «Жүрегімнің түбіне терең бойла» атты әдеби-сазды кешке қош келдіңіздер!
2-жүргізуші:Уважаемые гости! Предлагаем Вашему вниманию литературно-музыкальный вечер «Жүрегімнің түбіне терең бойла», посвященный юбилею великого казахского поэта Абая Кунанбаева.
3-жүргізуші: Өлең сүйер, өнер сүйер, көпшілік қауым! Өлмейтін артына сөз қалдырған кемеңгер Абай Құнанбаевқа — 170 жыл толып отыр. Абай атамыздың мерейтойы қарсаңында ұйымдастырылып отырған әдеби-сазды кешіміз — Абай рухына арналмақ.
Слайд 3. (Краткая информация об Абае)
4-жүргізуші: Абай — многогранная личность. Он поэт, философ, композитор, просветитель, общественный деятель, основоположник казахской письменной литературы. «Как олицетворение интеллектуальности, нравственной и духовной культуры своего народа, Абай, несомненно, национальное достижение мирового порядка», — говорил всемирно известный киргизский писатель Чингиз Айтматов.
1-жүргізуші: Қай халықтың болмасын белгілі бір тарихи кезеңде өнері мен әдебиеті, яғни бүкіл мәдени болмысы өзгеше бір биікке көтеріліп, кейінгі өрлеу мен дамуға кең жол ашары сөзсіз.
Слайд 4. (Портрет руководителей движения Алаш-Орда)
2-жүргізуші: Абай Кунанбаев оказал большое влияние на зарождавшуюся казахскую национальную интеллигенцию начала XX века. Руководители движения Алаш-Орда воспринимали его как духовного вождя возрождения казахской нации. В национально-освободительном движении «Алаш» принимал участие и духовный восприемник и ученик Абая, философ-мыслитель, ученый-историк, стихотворец Шакарим Кудайбердиев. Алихан Букейханов стал первым биографом Абая.
3-жүргізуші: Қазақтың рухани кемеңгері, ойшылы, білім мен бостандық жолындағы
қажымас күрескері — Абай бұл күндері бүкіл адамзатқа ортақ тұлғаға айналып отыр.
«Қазақтың бас ақыны — Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ», — деп жазған Ахмет Байтұрсынов.
Слайд 5. (Портрет Абая)
4-жүргізуші:
«В душу вглядись глубже, сам собою побудь:
Я для тебя загадка, я и мой путь.
Знай, потомок, дорогу я для тебя открывал.
Против тысяч сражался – не обессудь!»
Такими сердечными строками говорил о грядущем поэт, прокладывающий дорогу из мрачных веков минувшего к светлому будущему. Он нёс во мраке невежества яркий факел поэзии, указывал своему народу новые горизонты, откуда взойдет его солнце.
Стихотворение «Поэзия – властитель языка» читает Төлетаев Әділет.
Слайд 6. (Портрет Абая и бабушки Зере)
1-жүргізуші: Жас шағында Абай тәрбиені жұмсақ мінезді, мейірімді шешесі Ұлжан мен әжесі Зереден алады. Ол жас кезінен өлең-жыр, әңгімеге әуес болып, әжесі мен анасы айтқан ертегі-аңыздарды құмартып тыңдап өседі.
2-жүргізуші: Впервые в казахской литературе на такой моральной высоте высказано новое отношение к семье, к родительскому долгу, к воспитанию молодого поколения и, главное, к женщине. В своей поэзии Абай раскрывает самую душу женщины и девушки, её сокровенные мысли и чувства.
Слайд 7. («Коса густая туго сплетена»)
Стихотворение «Коса густая туго сплетена» читает Фазлиддин Захиддинов.
Слайд 8. (Портреты Фирдоуси, Низами, Навои, Шамси)
4-жүргізуші: Обучаясь в Семипалатинском медресе, Абай знакомится с творениями великих классиков Востока: Фирдоуси, Низами, Навои, Шамси, сочинениями известных мыслителей, историков и философов. Здесь же пробуждается интерес к русскому языку и литературе.
Абайдың 25 қара сөзінен үзінді (аудиозапись 1 минут 32 секунд).
(көрініс, Рахат Нұрсұлтан)
Слайд 9. (Портрет Мағжана Жұмабаева)
1-жүргізуші:
Шың хакім, сөзінің асыл-баға жетпес
Бір сөзің мың жыл жүрсе дәмі кетпес,
Қарадан хакім болған сендей жанның
Әлемнің құлағынан әні кетпес!
…Ай, жыл өтер, дүние көшін тартар
Өлтіріп талай жанды, жүгін артар.
Көз ашып, жұртың ояу болған сайын,
Хакім ата, тыныш бол, қадірін артар. Мағжан Жұмабаев
Слайд 10. (Портрет Абая)
Толенова Шұғыланың орындауында «Black Of My Eye» «Көзімнің қарасы».
Слайд 11. (Портреты Пушкина, Лермонтова, Крылова, Льва Толстого и Салтыкова-Щедрина)
2-жүргізуші:Будучи человеком вселенского гуманистического мировоззрения и считая целью своей жизни просвещение народа, Абай стал переводить книги русских писателей. Его уникальный перевод письма Татьяны из «Евгения Онегина» Александра Сергеевича Пушкина стал народной песней.
Слайд 12. («Евгений Онегин»)
«Письмо Татьяны» в исполнении Жақсыбаевой Тұрсынай.
Слайд 13. (Портреты Лермонтова и Абая)
4-жүргізуші: Многие исследователи отмечают связь Абая с творчеством Лермонтова, более тридцати стихотворений которого поэт перевёл на родной язык.
Слайд 14. (Портреты Гёте, Байрона)
Именно через лермонтовские поэтические переводы познакомил казахский народ с европейской поэзией — Гёте, Байроном.
Слайд 15. (Времена года)
«Жылдың төрт мезгілінен» көрініс.
Слайд 16. (Портрет Абая и Кунанбая)
1-жүргізуші: Зерек Абай медресе бағдарламасындағы діни біліммен ғана шектеліп қалмай, араб, парсы, түрік, шағатай және татар тілдерін игеру нәтижесінде шығыс классиктерінің шығармаларын оқып үйренеді.
Бейсенова Дильназ
You know that our mother tongue is Kazakh and we learn English at school, because it is the language of science, politics and computers. Knowledge is a great power. It opens doors. Knowledge of English has many advantages nowadays. Therefore you must work hard at your English. There is Abai ‘s poerty.
«Жасымда ғылым бар деп ескермедім» өлеңі Ибраева Алуа (ағылшын тілінде)
2-жүргізуші: По воле отца Абаю пришлось прекратить учебу. Кунанбай решил сделать из сына влиятельного правителя-бия. Постепенно научил умению вести дела, разбирать феодально-родовые тяжбы. Но средством общественного развития Абай считал распространение просвещения, знаний, культуры.
3-жүргізуші: Академик Зәки Ахметов Абай ақындығының теңдесі жоқ екендігін, сонымен бірге аса дарынды сазгер болғанын, көптеген әдемі, әсерлі әндер шығарғандығын айтқан.
Құлақтан кіріп бойды алар
Жақсы әнмен тәтті күй
Көңілге түрлі ой салар
Әнді сүйсең, менше сүй.
Слайд 17. («Желсіз түнде жарық ай»)
Қаппар Жанеркенің орындауында «Желсіз түнде жарық ай».
Слайд 18. (Портреты Пушкина и Абая)
4-жүргізуші: Александр Сергеевич Пушкин с восхищением изучал русский народный фольклор, гениально используя в творчестве богатые образы и живой колоритный язык. Точно так же и Абай – родоначальник новой казахской литературы и создатель литературного языка – был редким знатоком богатейшего устного творчества казахского народа.
1-жүргізуші:Абай шығармашылығындағы елеулі орын алатын бір сала — оның поэмалары. Олар:«Ескендір» және «Масғұт». Абай өзінің поэмаларында да, өлеңдеріндегі секілді әлеуметтік – адамгершілік идеяларын көтерді.
«Ескендір» поэмасы Бердіқұл Айдын. («Ескендір» кинофильмнен үзінді).
Слайд 19. (Портрет Абая)
3-жүргізуші: Абай өмірінің соңында жазылған туындысы «қара сөздер». Қара сөздер-көркем әңгіме емес, алайда оларды даналық сөздер, мақала, ғылымдық, философиялық шолулар деп қарастыруға болады. Абайдың жалпы қара сөздерінің саны-45.
2-жүргізуші: «Качества духовные – вот что главное в человеческой жизни», — утверждал Абай. Показательно в этом отношении семнадцатое слово-притча о споре Воли, Разума и Сердца. Судьёй в этом споре выступает Наука. Она призывает к единению. В гармонии и чистоте человеческой жизни заключается смысл существования великого мира.
Слайд 20. (Портрет Абая)
Инсценирование. «Слово 17».
Мекен Даяна, Толетаев Әділет, Жыргалбаева Айнур, Фазлиддин Захиддинов.
Слайд 21. (Портрет Абая)
Aiym 7 “G” class: The Kazakh poet, philosopher, composer, and educator Abai Kunanbaev is one of the best known Central Asian poets and is greatly revered by the Kazakhs. Revering Abai as a symbol of the nation‟s spiritual wealth, we reread his lines over and over again.
„Look deep into your soul and ponder on my words
To you I am a puzzle, my person and my verse.
My life has been a struggle, a thousand foes I braved,
Don‟t judge me too severely -for you the way I paved.‟
Issa Ayazhan 7 ‘V’ class «My heart is in forty shreds».
Слайд 22. (Памяти Абая)
4-жүргізуші: Нам кажется, что в библиотеке каждой семьи должен быть сборник произведений Абая Кунанбаева. О нём написано великое множество книг, сняты художественные фильмы, поставлены спектакли и оперы. В школах Казахстана ведется специальный предмет «Абаеведение». В честь философа и просветителя называют учебные заведения, проспекты, устанавливаются памятники. Самое известное произведение о поэте – роман-эпопея Мухтара Ауэзова «Путь Абая».
Слайд 23. (Портрет Мухтара Ауэзова)
В исполнении Лауреата Республиканского конкурса «Абай оқулары» Малдыбаевой Дианы прозвучит отрывок «Өрде» из романа-эпопеи «Путь Абая».
Слайд 24. (Портрет Міржақыпа Дулатова)
1-жүргізуші: Алаш қайраткері Міржақып Дулатов айтқандай: «Біз бүгін ардақты ақынымыз Абайдың рухына дұға қылып, қараңғы заманда шырақ жаққан басшымыздың есімі, құрметі, терең мағыналы асыл сөзі атадан балаға, немереден шөбереге үзілмей сақталуын тілейміз».
Слайд 25. (Портрет Нурсултана Назарбаева)
2-жүргізуші: Литературно-музыкальный вечер «Жүрегімнің түбіне терең бойла» хотим завершить словами Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева «Так будем же достойны незабвенной памяти Абая! Да не померкнет в веках его гений!»
Слайд 26. (Портрет Абая)
Все участники литературно-музыкального вечера выходят на сцену.
3-жүргізуші: Барша қазақ баласы Абайды тануға, білуге, Абаймен мақтануға тиіс. Ұлы ақын өз халқын өркендеген, өскен, еркін халық ретінде көруді арман еткен. Сол Абай аңсаған арманына жетіп отырмыз. Олай болса, жүрегі қазақ деп соққан қазақ жұрты Абайдың өлеңдерін бойтұмарындай сақтап жүруі тиіс. Артына өлмейтін мұра қалдырған ұлы Абай данышпанымыздың 170 жылдығына арналған әдеби-сазды кешіміз аяқталды. Көңіл қойып, тыңдағандарыңыз үшін көп-көп рахмет!
Мусатаева М.К., учитель истории
Сайрина А.Н., учитель русского языка
Б.Т., учитель английского языка
средняя школа №37 им. С. Мауленова
город Астана
