Білім беру мен тәрбие үдерісіне инновациялық жаңа технологияларды енгізу арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту

Астана қаласы әкімдігінің «Смағұл Сәдуақасұлы атындағы
№78 мектеп-гимназия» ШЖҚ МКК
Мектеп директорының бейіндік оқыту және ғылыми-әдістемелік жұмысының орынбасары, қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәнінің мұғалімі
Канафиева Зарина Рустамовна

   Ғылыми мақала: Білім беру мен тәрбие үдерісіне инновациялық жаңа технологияларды енгізу арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту

Аннотация
Қазіргі заманғы білім беру жүйесінде оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту маңызды мәселелердің біріне айналып отыр. Осы мақсатта инновациялық жаңа технологиялар мен педагогикалық әдіс-тәсілдерді енгізу оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін анықтауға мүмкіндік береді.   Бұл мақалада білім беру үдерісіне ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану, инновациялық әдіс-тәсілдер мен шығармашылық қабілеттерді дамытуға арналған нақты тәсілдер қарастырылады. Сондай-ақ, педагогикалық инновациялар мен олардың білім беру үдерісіндегі рөл талданады.

Кілт сөздер: білім беру, инновациялық технологиялар, шығармашылық қабілет, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, шығармашылық ойлау, педагогика.

1. Кіріспе

Қазіргі таңда білім беру саласы қарқынды түрле дамып, жаңа ақпараттық- коммуникациялық технологиялар мен инновациялық әдіс-тәсілдер қолдану арқылы білім сапасын арттыру мақсатында маңызды қадамдар жасалуда. Білім беру үдерісіне инновациялық технологияларды енгізу оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуда, олардың өзіндік ерекшеліктерін ашуда және сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Шығармашылық қабілеттер адамның интеллектісінің, өмірлік дағдысының дамуы мен оның әлеуметтік құзыреттіліктерінің  негізі болып табылады.

Қазақстанда білім беру жүйесінің жаңаруы барысында педагогикалық технологиялар мен инновациялардың кеңінен енгізілуі оқушылардың шығармашылық потенциалын ашуға бағытталған. Бұл мақалада білім беру мен тәрбие үдерісіне жаңа инновациялық технологияларды енгізудің тиімділігі мен оның оқушылардың шығармашылық қабілеттеріне әсері қалыптастырады.

2. Инновациялық технологиялардың білім беру үдерісіне ықпалы

Инновациялық технологияларды енгізу — білім беру үдерісін жаңарту, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру үшін қолданылатын негізгі құралдардың бірі. Оқушылардың шығармашылық потенциалын дамыту үшін ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану маңызды рөл атқарады.

• Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ): АКТ арқылы оқушылар ақпаратты іздеу, жинақтау, өңдеу және оны ұсыну дағдыларын қалыптастырады. Бұл технологиялар оқушыларға шығармашылық жұмыстары мен жобаларда түрлі электрондық ресурстарды қолдануға мүмкіндік береді. Оқытушылар мен оқушылар арасында электрондық байланыс орнату арқылы шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуға жол ашады.
• Виртуалды және толықтырылған шындық: Оқу процесінде виртуалды және толықтырылған шындықтың қолданылуы оқушыларға күрделі тақырыптарды, мысалы, табиғат құбылыстарын немесе тарихи оқиғаларды тереңірек түсінуге көмектеседі. Бұл әдіс шығармашылық ойлау мен проблемаларды шешу дағдыларын дамытуға ықпал етеді.
• Жобалық оқыту әдісі: Жобалық әдіс оқушылардың шығармашылық ойлауын дамытуда үлкен рөл атқарады. Бұл әдіс оқушыларға нақты проблемаларды шешу үшін топта жұмыс істеуді және түрлі идеялар ұсынуды үйретеді.
• Геймификация: Оқу барысында ойын элементтерін қолдану оқушылардың мотивациясын арттырып, шығармашылық қабілеттерін жетілдіруге көмектеседі. Ойындар арқылы оқушылар өздерінің идеяларын ойын түрінде жүзеге асырып, шығармашылық шешімдер табады.

3. Шығармашылық қабілеттерді дамытуға бағытталған әдіс-тәсілдер

Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін инновациялық әдіс-тәсілдер мен технологияларды қолданудың маңызы зор. Бұл әдіс-тәсілдер оқушылардың ойлау дағдыларын жетілдірумен қатар, олардың өзіндік идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

• Кейс-стади әдісі: Бұл әдіс оқушыларға нақты өмірлік жағдайлар мен мәселелерді шешуді ұсынады. Олар өз шешімдерін табу үшін шығармашылық тәсілдерді пайдаланып, пікірлерін ортаға салады.
• Сыни ойлау: Сыни ойлау дағдылары шығармашылық қабілеттерді дамытуда маңызды рөл атқарады. Бұл дағды оқушылардың білімін тереңдетіп, мәселелерді түрлі қырынан қарауға үйретеді.
• Интерактивті әдістер: Интерактивті оқыту әдістері оқушыларды оқу процесіне белсенді қатысуға, жаңа идеялар ұсынуға және оларды қорғауға ынталандырады. Бұл әдіс шығармашылық ойлауды дамытумен қатар, өзара пікір алмасу мен талқылау арқылы идеялардың өрістеуіне ықпал етеді.
• Мультимедиялық және жобалық технологиялар: Мультимедиялық құралдар мен жобалар оқушыларға шығармашылық жұмыстарын жүзеге асыруда маңызды рөл атқарады. Бұл құралдар шығармашылық ойларды нақты әрі көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндік береді.

4. Инновациялық технологиялар мен шығармашылық қабілеттердің өзара байланысы

Инновациялық технологиялар мен шығармашылық қабілеттер арасындағы байланыс өте маңызды. Заманауи ақпараттық және педагогикалық технологиялар оқушыларға тек білім алып қана қоймай, оларды өз шығармашылықтарын дамытуға ынталандырады. Мысалы, Интернет пен цифрлық ресурстар арқылы оқушылар әлемдік деңгейдегі жаңалықтармен танысып, шығармашылық тұрғыдан дамуына ықпал етеді. Оқушылар өздерінің шығармашылық жұмыстарын түрлі сандық құралдармен жүзеге асырып, жаңа идеяларды іздеуге мүмкіндік алады.

5. Қорытынды

Инновациялық жаңа технологияларды білім беру үдерісіне енгізу оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін тиімді құрал болып табылады. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, жобалық әдіс, геймификация және басқа да инновациялық тәсілдер оқушылардың шығармашылық ойлауын дамытуда маңызды рөл атқарады. Әрбір педагог пен білім беру мекемесінің алдында осы технологияларды тиімді қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық әлеуетін ашу міндеті тұр. Инновациялық әдіс-тәсілдер білім беру процесін жаңғыртып, оқушыларды шығармашылыққа баулуға, ойлау қабілеттерін жетілдіруге мүмкіндік береді.

Әдебиеттер тізімі:

1. Рахимова, Г.М. (2021). Инновациялық білім беру технологиялары және шығармашылық қабілеттерді дамыту. – Алматы: Ғылым.
2. Ахметова, Д.Б. (2022). Шығармашылық ойлау мен инновациялық педагогикалық әдіс-тәсілдер. – Астана: Білім.
3. Нұрсейітова, А.Б. (2020). Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды білім беру саласында қолданудың тиімділігі. – Алматы: Мектеп.
4. Қойшыбаева, З.Т. (2023). Шығармашылық қабілеттерді дамытуда жаңа технологиялар мен әдіс-тәсілдер. – Алматы: ҚазМУ.
5. Шарипова, С.Т. (2022). Білім беру үдерісінде инновациялық технологияларды қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. – Алматы: Қазақ университеті.
6. Сұлтанова, Н.Ж. (2021). Жаңа педагогикалық технологиялар мен шығармашылық қабілеттерді дамытудағы рөлдері. – Қарағанды: Қарағанды университеті.
7. Күдеринова, Ж.К. (2020). Интерактивті әдістер және шығармашылық қабілеттерді дамыту. – Алматы: Білім.