Білім айнасы Республикалық газет Ордихан Бибатжа
Білім беру үдерісінде мәтіндермен жұмыс істеу оқушылардың сыни ойлау дағдыларын дамытуға, оқу сауаттылығын арттыруға және ақпаратты түсіну мен талдау қабілеттерін жетілдіруге ықпал етеді. Дегенмен, бұл үдерістің тиімді болуы үшін белгілі бір стратегияларды қолдану қажет. Мұғалім ретінде мәтіндермен жұмыс істеудің дұрыс тәсілдерін таңдау оқушылардың қызығушылығын арттырып, оларды белсенді оқуға ынталандырады.
Алдын ала болжау және мақсат қою
Сабақ басталар алдында оқушыларға мәтіннің тақырыбын, иллюстрацияларын немесе алғашқы сөйлемдерін талдатып, оның мазмұнын болжауға бағыттау маңызды. Бұл әдіс олардың зейінін шоғырландыруға көмектеседі және мәтінді түсінуге деген қызығушылықтарын оятады. Сонымен қатар, оқушыларға мәтінді оқу барысында қандай сұрақтарға жауап іздеу керектігін нақтылап, мақсат қою да тиімді тәсіл болып табылады.
Белсенді оқу әдістерін қолдану
Мәтінді жай ғана оқып шығу жеткіліксіз. Оқушылардың ақпаратты есте сақтауына және оны дұрыс түсінуіне көмектесу үшін белсенді оқу әдістерін пайдалану қажет. Солардың бірі – маркерлеу әдісі. Оқушылар маңызды ойларды түрлі түстермен белгілеп, өз түсініктерін жаза алады. Сонымен қатар, сұрақ қою әдісі де тиімді: оқушылар мәтіннің әр бөлігін оқып болған соң өздеріне сұрақтар қойып, жауаптарын талқылайды
Графикалық ұйымдастырушыларды пайдалану
Мәтін құрылымын түсінуді жеңілдету үшін диаграммалар, интеллект-карталар, кестелер сияқты графикалық құралдарды қолдану тиімді. Бұл әдіс әсіресе күрделі мәтіндермен жұмыс істегенде пайдалы, себебі ол оқушыларға ақпаратты жүйелеуге және байланыстыруға көмектеседі.
Рефлексия және мәтіннен қорытынды жасау
Оқушылар мәтінді оқып болған соң, оның негізгі ойы мен маңызды тұстарын талқылап, өз пікірлерін білдірулері керек. Бұл олардың мәтінге деген көзқарасын қалыптастыруға және алған білімдерін нақтылауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мәтіннен алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру олардың танымдық қабілеттерін дамытады.
Мәтіндермен жұмыс істеудің тиімді стратегияларын қолдану оқушылардың оқу дағдыларын жетілдірумен қатар, олардың шығармашылық ойлауын дамытады. Оқытудың белсенді әдістерін пайдалану, мақсат қою, ақпаратты графикалық түрде жүйелеу және рефлексия жасау арқылы мұғалімдер оқушылардың оқу процесіне деген қызығушылығын арттыра алады. Осылайша, мәтінмен жұмыс жасау тек білім алу құралы ғана емес, сонымен қатар оқушылардың сыни ойлауын қалыптастыратын маңызды дағдыға айналады.
