«Reading for Meaning» атты ағылшын тілінен элективті курсқа мақала

Ташимова Айнур Азатхановна
Астана қаласы
№78 мектеп-гимназия
ағылшын пән мұғалімі

«Reading for Meaning» атты ағылшын тілінен элективті курсқа мақала

Қазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың ақпаратты қалай қабылдайтыны мен түсінетіні ерекше маңызды мәселелердің біріне айналды. Ғаламдық өзгерістер мен ақпараттық технологиялардың дамуы оқушылардың білім алу әдісін жаңа деңгейге көтерді. Дәстүрлі оқу әдістерімен қатар, оқу мен түсінудің тереңдігіне мән беретін курстар да маңызды рөл атқара бастады. Осындай курстардың бірі — «Reading for Meaning» («Мағынаға оқу») курсы.

Бұл элективті курс ағылшын тілінде оқу дағдыларын дамытуға бағытталған және оқушылардың мәтіндерді терең талдай білу, ақпаратты дұрыс түсініп, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін жетілдіру үшін қажетті барлық дағдыларды қамтиды. Курс тек тіл үйренушілер үшін ғана емес, жалпы білім алушылардың ақпаратты қабылдау және талдау дағдыларын қалыптастыруға да ықпал етеді.

«Reading for Meaning» курсының басты мақсаты — оқушылардың ағылшын тіліндегі мәтіндерді түсіну, талдау және мағыналық тұрғыдан терең игеру қабілетін дамыту. Бұл курс оқушыға оқыған ақпаратты саналы түрде қабылдап, оны сыни тұрғыдан талдауға мүмкіндік береді. Қазіргі ақпараттық қоғамда оқу мен түсіну дағдыларының маңызы артып келеді, сондықтан бұл курс оқушыларға мәтіндермен жұмыс істеудің терең әдістерін үйретеді.

Курстың негізгі мақсаттары мыналар:

• Оқушыларға мәтіндермен жұмыс жасау кезінде негізгі идеяны анықтап, қосымша ақпараттарды ажырата білу дағдыларын дамыту.
• Мағыналық тереңдікті түсініп, мәтіндердегі жасырын ойды, автордың көзқарасы мен мақсаттарын анықтау.
• Оқу барысында сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамыту, өз пікірін дәлелдеп, логикалық тұрғыдан аргументтер келтіру.
• Әр түрлі жанрдағы мәтіндерді оқып, олардың стилистикалық ерекшеліктерін, құрылымын және мағыналық тереңдігін түсіну.

«Reading for Meaning» курсы әр түрлі деңгейдегі оқушылар үшін көптеген маңызды тақырыптарды қамтиды. Курс мазмұны бірнеше бөлімге бөлінеді, олар әрқайсысы оқушылардың оқу дағдыларын дамытуға көмектеседі:

• Мәтінді түсіну негіздері: Бұл бөлімде оқушылар мәтінді дұрыс оқып, оның негізгі ойын түсіну дағдыларын үйренеді. Оқушылар мәтіннен негізгі ақпаратты бөліп алу үшін әр түрлі әдістерді қолдануды үйренеді, мысалы, мәтіндегі маңызды сөйлемдерді немесе абзацтарды белгілеу, қысқаша конспект жазу.
• Мағына мен контексті түсіну: Оқушылар мәтіндерде сөздер мен сөйлемдердің контекстке байланысты қалай өзгеретінін зерттейді. Әрбір сөздің, сөйлемнің мағынасы мәтіннің жалпы мазмұны мен автордың мақсатымен байланысты екенін түсінуге бағытталған. Бұл бөлімде оқушылардың тілдік қорын дамытуға да баса назар аударылады.
• Тақырыпты тереңірек талдау: Оқушылар мәтіннің жалпы тақырыбын анықтап, оны тереңірек талдайды. Олар мәтіннің тақырыптары мен идеялары арасындағы байланыс пен сабақтастықты түсініп, соларға негізделген жеке пікірлерін қалыптастырады.
• Сыни тұрғыдан ойлау және талдау: Оқушылардың сыни ойлау қабілетін дамыту үшін түрлі әдістер қолданылады. Мысалы, мәтіндерді салыстыру, автордың позициясын анықтау, ақпараттың дәлдігіне күмән келтіру немесе әртүрлі көзқарастарды талқылау сияқты тапсырмалар беріледі.
• Жазбаша және ауызша пікір білдіру: Оқушылар алған білімдері мен түсініктерін жазбаша және ауызша түрде дәлелдеу, өз пікірлерін қорғау үшін түрлі жазбаша жұмыстар мен презентациялар жасайды. Олар дебаттар немесе сыныптағы талқылаулар арқылы өз идеяларын ашық және қисынды түрде білдіре алады.

Курс барысында түрлі жанрдағы оқу материалдары қолданылады. Бұл оқушыларға мәтіндерді әр түрлі тұрғыдан зерттеу мүмкіндігін береді. Оқу материалдарына мыналар кіреді:

• Ғылыми мақалалар мен зерттеулер: Бұл мәтіндер оқушыларға ғылыми және аналитикалық ойлау дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді. Олар ғылым мен техника, қоғам мен мәдениет туралы ақпараттармен танысады, жаңа ұғымдар мен терминдерді меңгереді.
• Әдеби шығармалар: Классикалық әдебиет шығармалары оқушыларға әдеби тілдің байлығын, авторлардың стилистикалық ерекшеліктерін түсінуге көмектеседі. Әдеби мәтіндер арқылы оқушылар сезім мен эмоцияларды, адамгершілік құндылықтар мен мәдени дәстүрлерді талқылай алады.
• Газет мақалалары мен репортаждар: Ақпараттық және жаңалықтар мәтіндері оқушыларды қазіргі заманғы мәселелер мен оқиғалармен таныстырады. Бұл оқу материалдары арқылы оқушылар қоғамдағы өзгерістерге сыни көзқараспен қарауды үйренеді.
• Блогтар мен әлеуметтік медиа жазбалары: Бұл заманауи мәтіндер оқушыларға интернет-ресурстарды қолдану арқылы мәтіндермен жұмыс істеудің жаңа тәсілдерін үйретеді. Әсіресе, әр түрлі көзқарастар мен пікірлерді талқылау, сын тұрғысынан бағалау маңызды болып табылады.

Курстың тиімді болуы үшін әртүрлі оқыту әдістері мен тәсілдері қолданылады. Олар оқушылардың белсенді қатысуын және мәтінді тереңірек түсінуін қамтамасыз етеді:

• Топтық жұмыс: Оқушылар топтарға бөлініп, бір мәтінді бірге талқылайды. Бұл әдіс әр түрлі пікірлерді тыңдауға, басқа адамдардың көзқарастарын түсінуге және өз көзқарастарын қорғауға мүмкіндік береді.
• Дебаттар мен дискуссиялар: Оқушылар арасында пікірталастар ұйымдастырылады. Мұндай шаралар оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға, оларды аргументтер мен контраргументтер келтіріп сөйлеуге үйретеді.
• Жазбаша жұмыстар мен эсселер: Оқушыларға әртүрлі тақырыптарға эссе жазу тапсырмалары беріледі. Бұл әдіс олардың өз ойларын жүйелі түрде жеткізу дағдыларын арттырады.
• Интерактивті тапсырмалар мен ойындар: Курстың кейбір бөлімдерінде интерактивті әдістер, мысалы, мәтіндерге негізделген рөлдік ойындар, сауалнамалар мен тесттер пайдаланылады. Бұл әдістер оқушылардың қызығушылығын арттырып, оқуды ойын түрінде жасайды.

Курс соңында оқушылар мынадай дағдыларды меңгеруі тиіс:

• Мәтіннің негізгі идеяларын түсіну: Оқушылар түрлі мәтіндерден негізгі ойды бөліп алып, ақпараттың мазмұнын толық түсінеді.
• Мәтіндерге сыни көзқарас қалыптастыру: Оқушылар мәтіннің астарлы мағынасына үңіліп, автордың көзқарасымен келіспеген жағдайда оны дәлелдей алады.
• Өз пікірін дәлелдеу: Оқушылар өз ойларын нақты және қисынды түрде жеткізе алады, аргументтер келтіріп, өз пікірлерін қорғайды.
• Әртүрлі көзқарастарды талқылау: Оқушылар басқа адамдардың пікірлеріне құрметпен қарап, түрлі пікірталастарға қатыса алады.

Қорытындылай келе, «Reading for Meaning» курсы оқушылардың ағылшын тілін меңгерудегі білімін ғана емес, олардың сыни ойлау, талдау және терең түсіну дағдыларын да дамытуға бағытталған өте маңызды курс болып табылады. Бұл курс тек тіл үйренушілер үшін емес, жалпы тұлғалық және интеллектуалдық дамуға ықпал ететін құнды бағдарлама. Ақпараттық қоғамда өмір сүруге дайын, сыни ойлай алатын және өз пікірін қорғап, тұжырымды шешімдер қабылдай алатын жастарды тәрбиелеу — осы курстың басты мақсаты.

Пайдаланған әдебиеттер

1. Гальскова Н.Д. 2004; — 55б. Теория и практика обучения иностранным языкам. Начальная школа. Мұғалімге арналған нұсқаулық «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2015;
2. Мұғалімдердің біліктілігін арттыру бағдарламасы «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2015;
3. Әлімов А., Интербелсенді әдістемені ЖОО-да қолдану мәселелері.– Алматы, 2013. — 448 б;
4. Нағымжанова Қ.М., Инновациялық технологияның құрылымы.– А:Өркен, 2017;