Білім айнасы Республикалық газет Алматы қаласы Бостандық ауданы
№72 бөбекжай-балабақшасы
психолог- Сартаева Несібелі Әбубәкірқызы
Құм терапиясы: Балалар мен ересектерге арналған психологиялық әдіс
Қазіргі психологияда адамның ішкі әлемін түсінуге және эмоцияларын білдіруге көмектесетін көптеген әдістер бар. Солардың бірі – құм терапиясы. Бұл тәсіл балаларға да, ересектерге де жарамды, өйткені ол бейсаналық деңгейде жұмыс істейді, шығармашылықты дамытады және психологиялық жарақаттарды емдеуге көмектеседі.
Құм терапиясының пайда болуы мен мәні
Құм терапиясы (Sandplay Therapy) XX ғасырдың басында швейцариялық психолог Дора Кальффтың еңбектерінің арқасында дамыды. Ол Карл Юнгтың аналитикалық психологиясына сүйене отырып, құммен жұмыс істеу адам санасының терең деңгейлеріне әсер ететінін анықтады.
Терапия барысында адам арнайы жәшікке салынған құммен және шағын ойыншықтармен, фигуралармен жұмыс істейді. Бұл процесс оның ішкі сезімдерін, ойларын сыртқа шығаруға көмектеседі.
Құм терапиясының негізгі артықшылықтары
- Эмоционалды күйзелісті жеңілдету
Құммен жұмыс істеу адамның ішкі күйзелісін азайтып, мазасыздық деңгейін төмендетеді. Бұл әсіресе, сөйлеу қиындықтары бар балалар мен жарақат алған ересектер үшін тиімді.
- Өзін-өзі тану және ішкі сезімдерді түсіну
Құм терапиясы арқылы адам өз эмоцияларын сыртқа шығарып, бейсаналық деңгейде шешім табуға көмектеседі.
- Шығармашылықты дамыту
Бұл әдіс шығармашылық ойлауды дамытады, қиялды кеңейтеді және ерекше шешімдер табуға ықпал етеді.
- Қарым-қатынас дағдыларын жақсарту
Әсіресе балаларға әлеуметтік дағдыларды меңгеруге, өз ойын еркін білдіруге көмектеседі.
- Психологиялық жарақаттарды емдеу
Құм терапиясы өткендегі ауыр естеліктермен жұмыс істеуге мүмкіндік беріп, оларды өңдеуге көмектеседі.
Кімдерге ұсынылады?
- Эмоционалды тұрақсыздықты сезінетін балалар мен ересектерге
- Стресті көп бастан кешіретіндерге
- Өзін-өзі түсінгісі келетіндерге
- Психологиялық жарақаттан кейін қалпына келуді қалайтындарға
- Балалардағы агрессия, қорқыныш, тұйықтық белгілері байқалған жағдайда.
Құм терапиясының балаларға тигізетін негізгі әсерлері
- Эмоционалды тұрақтылықты арттырады
Балалар көбінесе өз сезімдерін сөзбен жеткізе алмайды, ал құм терапиясы олардың ішкі күйін бейсаналы түрде сыртқа шығаруға мүмкіндік береді. Құм арқылы өз әлемін құра отырып, олар өз эмоцияларын реттеуді үйренеді.
- Қорқыныш пен стрессті жеңілдетеді
Құммен ойнау балаға қауіпсіз ортада өз қорқынышы мен уайымдарын символикалық түрде көрсетуге мүмкіндік береді. Бұл әдіс әсіресе жанұядағы өзгерістерді (ажырасу, жаңа ортаға бейімделу) бастан кешіріп жатқан балалар үшін тиімді.
- Өзін-өзі тану және сенімділікті арттыру
Бала өз ойларын, сезімдерін және қиялдарын құм арқылы білдіре отырып, өзін жақсырақ түсіне бастайды. Бұл оның өзін-өзі бағалауына және ішкі сенімділігін арттыруға ықпал етеді.
- Қарым-қатынас дағдыларын дамытады
Әсіресе тұйық немесе агрессивті балалар үшін құм терапиясы өз сезімдерін дұрыс білдіруге және басқалармен қарым-қатынас орнатуға үйретеді. Топтық терапия кезінде бала ынтымақтастыққа, тыңдауға және өзара әрекеттесуге дағдыланады.
- Шығармашылық қабілетті арттырады
Құм терапиясы баланың қиялын дамытып, жаңа нәрселер ойлап табуға мүмкіндік береді. Ол өз тарихын құрастырып, шығармашылық тұрғыда дамиды.
- Травмаларды өңдеуге көмектеседі
Егер бала қиын өмірлік
жағдайларды бастан кешірген болса (жоғалту, қорқынышты оқиғалар, зорлық-зомбылық), құм терапиясы осы естеліктермен жұмсақ жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Ол баланың ішкі жан-дүниесін емдеп, психологиялық ауыртпалықтан босатады.
Қорытынды
Құм терапиясы – балалардың психоэмоционалды жағдайын жақсартуға, олардың өзін-өзі тануына және қоршаған ортамен үйлесімді қарым-қатынас орнатуына көмектесетін керемет әдіс. Бұл терапия баланың ішкі әлемін еркін білдіруіне мүмкіндік беріп, психологиялық саулығын нығайтады. Сондықтан, егер бала эмоцияларын білдіруде қиындықтарға тап болса, құм терапиясы оған нәзік әрі тиімді қолдау бола алады.
Құм терапиясы – психологиялық күйзелісті жеңілдетудің тиімді және нәзік әдістерінің бірі. Ол адамға өз эмоцияларын еркін білдіруге, ішкі әлемін түсінуге көмектеседі. Бұл әдісті балалармен де, ересектермен де қолдануға болады, өйткені ол бейсаналық деңгейде жұмыс істейді және жан дүниені емдеуге ықпал етеді.
Егер сіз өзіңізді немесе жақындарыңызды жақсырақ түсінгіңіз келсе, құм терапиясын қолданып көруге болады. Бұл – ішкі тепе-теңдікті қалпына келтірудің ерекше әрі табиғи жолы.
